‘n Perfekte ruimte-raaisel: Die geheim van die Teleios sfeer.May 21, 2025

Die ontdekking van ‘n perfekte sfeer wat in die Melkweg gloei, laat verskeie vrae ontstaan.
‘n Onlangse ontdekking het sterrekundiges se verbeelding aangegryp: ’n Perfekte sfeer, genaamd Teleios, sweef in die Melkweg – ’n ligte borrel wat vaag in radiogolflengtes gloei. Anders as ander bekende supernova-oorblyfsels, is Teleios opvallend simmetries, iets wat byna nooit in die heelal voorkom nie.

Die sfeer is waarskynlik die oorblyfsel van ’n “Tipe Iax-supernova”, een van die helderste ster-ontploffings wat plaasvind wanneer ’n wit dwerg te veel materiaal van ’n metgesel-ster absorbeer en ontplof. Die probleem? Niemand weet presies hoe ver Teleios van die Aarde af is, of hoe oud en groot dit regtig is nie.

Navorsers skat die afstand tussen 7 175 en 25 114 ligjare. As dit nader is, is die sfeer sowat 46 ligjare breed en minder as 1 000 jaar oud. As dit verder is, strek dit tot 157 ligjare en is dit meer as 10 000 jaar oud. Hierdie onsekerheid maak dit moeilik om die objek se oorsprong of evolusie vas te stel.

’n Ander moontlikheid is dat Teleios die oorblyfsel van ’n ander “Tipe Iax-supernova” is – ’n skaars ontploffing waar die wit dwerg nie heeltemal vernietig word nie. Dit laat dan ’n sogenaamde “zombie”-ster agter. Hierdie teorie vereis egter dat Teleios baie nader – sowat 3 262 ligjare ver – en kleiner is, ongeveer 11 ligjare in deursnee.

Die navorsingspan, gelei deur Miroslav Filipović van die Universiteit van Wes-Sydney, het Teleios se helderheid, grootte en afstand ontleed om moontlike evolusies te bepaal. Hulle noem dit nie verniet Teleios – Grieks vir “perfeksie” – nie.

Hoewel Teleios tans perfek lyk, sê wetenskaplikes dat selfs sulke simmetriese supernovas uiteindelik hul vorm sal verloor wanneer hul uitbreiding breekpunt bereik. Die ruimte het dalk iets unieks onthul, maar sy volle verhaal bly ’n raaisel.

Fotos verskaf