Hoekom keer die gewig terug? Want jou liggaam wil dit nie los nie

Gewigsverlies kan ‘n moeilike en frustrerende proses wees, veral omdat die verlore kilogramme dikwels weer terugkeer. Wetenskaplikes het nou ‘n verduideliking vir hierdie klimtol-effek gevind: Vetweefsel onthou dat dit vetsugtig was. Hierdie “geheue” van die vetweefsel maak dit moeilik om gewigsverlies vol te hou, aangesien die liggaam die verlore vet probeer terugwin.

Navorsers van ETH Zurich het gevind dat die verskynsel diep gewortel is in epigenetika, ‘n wetenskap wat fokus op hoe omgewingsfaktore die aktiwiteit van gene kan beïnvloed sonder om die DNA-volgorde te verander. Volgens Laura Hinte, ‘n doktorale student wat aan die studie deelgeneem het, speel epigenetika ‘n sleutelrol deur aan selle te “vertel” wat hul funksie is. Onder leiding van professor Ferdinand von Meyenn is hierdie studie in die gesaghebbende joernaal Nature gepubliseer.

In hul ondersoek het die span die vetselle van oorgewig muise, sowel as dié wat gewig verloor het met ‘n dieet, bestudeer. Hulle het bevind dat vetsug spesifieke epigenetiese veranderinge in die kern van die vetselle veroorsaak. Selfs na gewigsverlies bly hierdie veranderinge egter aanwesig, wat beteken dat die selle steeds geneig is om terug te keer na hul vorige oorgewig toestand.

Von Meyenn verduidelik dat hierdie “epigenetiese geheue” die vetweefsel se vermoë beïnvloed om op voeding te reageer. Byvoorbeeld, voorheen vetsugtige muise het gewys dat hulle vinniger gewig herwin as hulle weer aan ‘n hoë-vet dieet blootgestel word. Hierdie ontdekking dui daarop dat daar ‘n molekulêre basis is vir die klimtol-effek, wat die uitdagings van langdurige gewigsbeheer verduidelik.

Een van die belangrike gevolgtrekkings van die studie is dat vetselle lank in die liggaam oorleef – gemiddeld tot tien jaar – voordat hulle vervang word. Dit beteken dat enige epigenetiese veranderinge wat plaasvind tydens vetsug, oor ‘n lang tydperk kan voortduur. Ongelukkig is daar tans geen medikasie of behandelings beskikbaar om hierdie epigenetiese merke uit te vee nie.

Von Meyenn beklemtoon die belangrikheid daarvan om vetsug van die begin af te voorkom. Hy stel voor dat die eenvoudigste manier om die klimtol-effek te vermy, is om oorgewig te voorkom, veral onder kinders en jongmense. Die studie het spesifiek hierdie groepe en hul ouers as teikengroep gehad, met die hoop om toekomstige generasies beter in te lig.

Interessant genoeg dui die navorsing daarop dat vetweefsel moontlik nie die enigste komponent is wat hierdie “geheue” dra nie. Ander selle in die liggaam, soos dié in die brein, bloedvate, of ander organe, kan ook ‘n rol speel in die klimtol-effek. Verdere studies is nodig om hierdie moontlikheid te ondersoek en om te verstaan hoe ander liggaamselle bydra tot gewigstoename na gewigsverlies.

Die bevindings beklemtoon hoe kompleks gewigsbeheer is en wys op die belangrikheid van ‘n holistiese benadering tot die hantering van vetsug en die klimtol-effek.